Κυριακή 19 Ιουλίου 2015

Βροχές & μανιτάρια!ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΤΟΥ 2015


Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα για τα μεγέθη που αντιπροσωπεύουν, όμως πολλές φορές είτε διαβάζονται στρεβλά είτε κρύβουν παραδοξότητες μέσα στην απολυτότητά τους.

Το 2015 μπήκε με πολλές βροχοπτώσεις, και στους πρώτους μήνες του έτους είχαμε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα σε πολλές περιοχές της χώρας.
Στατιστικά αυτό ανταποκρίνεται στα ύψη της βροχόπτωσης των μηνών Ιανουαρίου - Μαΐου, όπου για την περιοχή της Καστοριάς ήταν αυξημένα κατά 57% σε σχέση με το 2014.
Οταν η φύση έχει κέφια. Ενας τεράστιος βωλίτης «ζωγραφισμένος» με βρύα στον κορμό μιας οξιάς. «Φάτε μάτια... μανιτάρια», μας φωνάζει το δάσος τον Ιούνιο του 2015
Οταν η φύση έχει κέφια. Ενας τεράστιος βωλίτης «ζωγραφισμένος» με βρύα στον κορμό μιας οξιάς. «Φάτε μάτια... μανιτάρια», μας φωνάζει το δάσος τον Ιούνιο του 2015
Στο πρώτο πεντάμηνο της φετινής χρονιάς έπεσαν 326 χιλιοστά βροχής, έναντι 209 της αντίστοιχης περιόδου του 2014.
Τους πρώτους δε τρεις μήνες είχαμε κυριολεκτικά διπλασιασμό του ύψους βροχόπτωσης, όπως φαίνεται και στον πίνακα με τα στοιχεία βροχόπτωσης του μετεωρολογικού σταθμού του Αστεροσκοπείου Αθηνών, που βρίσκεται στην πόλη της Καστοριάς.
Τι συνέβη όμως και τα μανιτάρια δεν εμφανίστηκαν στα τέλη Μαΐου και στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου;
Τι παραπάνω γνώριζαν οι βωλίτες και προτίμησαν να παραμείνουν καλά κρυμμένοι;
Οι βροχές, όπως δείχνουν τα στοιχεία, ήταν πολύ περισσότερες από την περσινή χρονιά, που κυριολεκτικά είχαμε μια «έκρηξη» των βωλιτών στα βουνά της Δυτικής Μακεδονίας. Τα ποσοτικά στοιχεία των βροχοπτώσεων είναι απολύτως σωστά, νερά έπεσαν πολύ περισσότερα στα βουνά και όμως τα μανιτάρια δεν καρποφόρησαν. Τρελάθηκε η φύση και τα μανιτάρια; Σίγουρα όχι.
Οι όμορφες εικόνες με τις λουλουδιασμένες πλαγιές των βουνών χορταίνουν το μάτι και τους φυσιολάτρες, αλλά δεν ικανοποιούν την όρεξη των μανιταρο-συλλεκτών. Μια ακόμη άκαρπη καλοκαιρινή εξόρμηση στα ξ
Οι όμορφες εικόνες με τις λουλουδιασμένες πλαγιές των βουνών χορταίνουν το μάτι και τους φυσιολάτρες, αλλά δεν ικανοποιούν την όρεξη των μανιταρο-συλλεκτών. Μια ακόμη άκαρπη καλοκαιρινή εξόρμηση στα ξέφωτα της οξιάς, σε υψόμετρο 1500 μέτρων.
Το παράδοξο αυτό φαινόμενο έχει την εξήγησή του και αν ψάξει κανείς στις λεπτομέρειες των αριθμών και διαβάσει προσεκτικά την κατανομή της αυξημένης βροχόπτωσης του 2015, θα έχει αμέσως την απάντησή του.
Εμπειρικά πάντως υπήρχαν ανησυχητικά σημάδια από τα τέλη Απριλίου και τις αρχές Μαΐου, όπου αναγκάστηκαν, για πρώτη φορά, οι γεωργοί να ποτίσουν τα χωράφια τους για μπορέσουν να φυτρώσουν τα φασόλια που φύτεψαν. Καθαρίζοντας τα χόρτα στο αμπέλι μου, πρώτη φορά συνάντησα αυτή την εποχή τόσο ξερό έδαφος γύρω από τα κλήματα και χόρτα ξεραμένα σαν να πρόκειται για μέρες του Ιουλίου.
Βροχές & μανιτάρια!
Μικρό καλάθι
Οι παλιοί μανιταροσυλλέκτες κρατούσαν μικρό καλάθι ήδη, γιατί, όπως δικαιολογημένα φοβούνταν, δεν μπορεί να υπάρξει «μεγάλη χρονιά» και δεύτερο συνεχόμενο έτος. Και αυτό είναι σωστό, όμως από τη μεγάλη χρονιά να φτάσουμε στην πλήρη ανυπαρξία η απόσταση είναι μεγάλη

Για μια πετυχημένη καλοκαιρινή μανιταροπερίοδο των βωλιτών, που εμφανίζονται κυρίως Ιούνιο και λιγότερο τον Ιούλιο, απαιτείται μια προετοιμασία του εδάφους τους μήνες Απρίλιο και Μάιο. Ο καιρός την περίοδο αυτή είναι καθοριστικός παράγοντας που θα κρίνει αν μια μανιταροχρονιά θα είναι καλή ή όχι. Οπως το ίδιο ισχύει με τον καιρό του Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου που καθορίζει τα «περάσματα» αλλά και τα «κρατήματα» της μπεκάτσας τον Νοέμβριο στα πρώιμα μπεκατσοτόπια, που συνήθως είναι και οι καλοί μανιταρότοποι των βωλιτών.
Η σύγκριση είναι καταλυτική. Τα πενιχρά αποτελέσματα μιας εξόρμησης της φετινής χρονιάς (στον κύκλο), που μετά βίας επαρκούν για μια αξιοπρεπή τηγανιά, ωχριούν μπροστά στην πλημμυρίδα του 2014.
Η σύγκριση είναι καταλυτική. Τα πενιχρά αποτελέσματα μιας εξόρμησης της φετινής χρονιάς (στον κύκλο), που μετά βίας επαρκούν για μια αξιοπρεπή τηγανιά, ωχριούν μπροστά στην πλημμυρίδα του 2014.
Η κατανομή των βροχοπτώσεων, σε συνδυασμό με την ένταση και την κατεύθυνση του ανέμου, από 15 Απριλίου έως 15 Μαΐου, είναι αυτή που θα «σπρώξει» τα υπόγεια μυκήλια των μανιταριών να προετοιμαστούν για τις καρποφορίες του Ιουνίου.
Τον Απρίλιο του 2014 είχαμε στην περιοχή της Καστοριάς 63,6 χιλιοστά βροχής, ενώ τον ίδιο μήνα του 2015 είχαμε 50 χιλιοστά. Η διαφορά δεν είναι σημαντική ως μέγεθος και αλλού πρέπει να αναζητήσουμε την εξήγηση της παραδοξότητας.
Βροχές & μανιτάρια!
Η κατανομή των βροχοπτώσεων στη διάρκεια του μήνα και το μέγεθός τους είναι το πιο σημαντικό. Απαιτούνται τουλάχιστον 2-3 καλές βροχές, με περισσότερο από 10 χιλιοστά βροχόπτωση στη διάρκεια του μήνα και αρκετές ημέρες με υγρούς ανέμους και βροχές για να χορτάσει το έδαφος με νερό, αλλά και να διατηρήσει την υγρασία του στο επιφανειακό στρώμα, όπου διαβιούν τα μυκήλια των μανιταριών.
Το 2014 είχαμε μέσα στον Απρίλιο 15 ημέρες με βροχή, από τις οποίες δύο ήταν με 21 και 11 χιλιοστά. Η μέγιστη διάρκεια ανομβρίας ήταν 4 ημέρες, με μέσο όρο μήνα, μια βροχή κάθε 2 ημέρες. Οι ξηροί και «φονικοί» για τα μανιτάρια άνεμοι, που είναι οι βόρειοι και βορειοδυτικοί, απουσίασαν όλο τον μήνα και μόνο μία ημέρα είχαμε Δ-ΒΔ άνεμο. Ο Μάιος του 2014 είχε ακόμη λιγότερη βροχόπτωση, 35 χιλιοστά μόνο, αλλά αυτό είχε κατανεμηθεί σε 9 βροχερές μέρες, από τις οποίες μία μόνο καλή με 15 χιλιοστά βροχής.
Αν και υπήρχε ένα δεκαήμερο χωρίς βροχή στις αρχές του μήνα, η καλή προετοιμασία του Απριλίου και των προηγούμενων μηνών κάλυψε την περίοδο αυτήν και οι αρκετοί νοτιάδες του μήνα έφτιαξαν ακόμη καλύτερες τις συνθήκες και την μανιταροέκρηξη.
Εξάλλου τα σημάδια στα αμπέλια είχαν ήδη φανεί από νωρίς. Οι κακές χρονιές των αμπελιών είναι πάντοτε καλές για τα μανιτάρια και οι μύκητες του περονόσπορου στα αμπέλια, που είναι τα μακρινά ξαδέρφια των βωλιτών, έκαναν πάρτι πριν καν εμφανιστούν ψηλά στις οξιές τα βασιλικά και τα καλογράκια.
Ο πίνακας βροχόπτωσης του Απριλίου 2015 είναι αποκαρδιωτικός, παρά τα 50 χιλιοστά με τα οποία μπορεί να καυχιέται κανείς για έναν βροχερό Απρίλιο. Στην πραγματικότητα είχαμε έναν ξερό, «άνυδρο» μήνα και η στατιστική είναι το πετυχημένο καμουφλάζ που, αν αφαιρεθεί προσεκτικά, μας παρουσιάζει μία περίοδο με συνθήκες ερήμου.
Στις 5 και 6 Απριλίου είχαμε 47,4 χιλιοστά βροχής ή το 95% του νερού όλου του μήνα και μετά ακολούθησαν 23 μέρες πλήρους ανομβρίας. Τα 2,4 χιλιοστά που έπεσαν στις 29 και 30 Απριλίου δεν μπορούν να θεωρηθούν σοβαρή ποσότητα που μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση. Ούτε καν την επιφάνεια του πυρωμένου εδάφους δεν πρόλαβε να δροσίσει η βροχή αυτή.
Οι 8 ημέρες με βόρειους και βορειοδυτικούς ανέμους που επικράτησαν χειροτέρεψαν ακόμη περισσότερο τις «ξηροθερμικές» συνθήκες του Απριλίου.
Αλλες 10 ημέρες συνεχόμενης ανομβρίας πρόσθεσε και ο Μάιος, καθώς η πρώτη αξιόλογη βροχή έπεσε στο διήμερο 9-10 Μαΐου με 10,6 και 3,4 χιλιοστά. Ούτε η ισχυρή καταιγίδα και χαλαζόπτωση στις 19 Μαΐου, με τα 28,6 χιλιοστά της, μπόρεσε να διορθώσει τελικά την κατάσταση.
Ενας ολόκληρος μήνας ξηρός, από 7 Απριλίου μέχρι 9 Μαΐου, με μηδέν βροχόπτωση, ήταν αρκετός για να διαμορφώσει αποτρεπτικές για τα μανιτάρια συνθήκες.
Καχεκτικοί βωλίτες
Η πρώιμη ανάπτυξη και καρποφορία για τα χόρτα του βουνού και ένα στεγνό κυριολεκτικά έδαφος εξαφάνισε τα μανιτάρια από τις προσήλιες χορταριασμένες πλαγιές που δίνουν τις αρχικές καρποφορίες. Μόνο σε μερικά μεμονωμένα σημεία που κρατούν λόγω προσανατολισμού και διαμόρφωσης λίγη παραπάνω υγρασία μπόρεσαν να εμφανιστούν μερικοί καχεκτικοί βωλίτες, ενώ απουσίασαν εντελώς τα αγαρικά από τα ορεινά και πεδινά λιβάδια.

Η καλοκαιρινή περίοδος των μανιταριών έχει χαθεί πριν καλά καλά ξεκινήσει. Ακόμη και αν γίνει κάποια μικρή αναστροφή του καιρού με βροχές και καταιγίδες αργά τον Ιούνιο και μέσα στον Ιούλιο, οι καύσωνες παραμονεύουν, καθώς μπαίνει ο Ιούλιος και ο λίβας καραδοκεί να εμφανιστεί και να αποτελειώσει την ούτως ή άλλως καχεκτική καλοκαιρινή σεζόν των μανιταριών.
Πλέον οι ελπίδες εναποτίθενται στο φθινόπωρο, όπου πάντοτε υπάρχουν καλύτερες συνθήκες, οι καρποφορίες των μανιταριών είναι πιο πλούσιες και στο Βίτσι υπάρχουν πάντα γωνιές που θα δώσουν μανιτάρια, ακόμη και με τον πιο ξηρό καιρό.
Βέβαια η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, και όλοι περιμένουν πια τις όψιμες καρποφορίες στις σκιερές πλαγιές, οι οποίες όμως στατιστικά δεν μπορούν να ανατρέψουν τη γενική τάση της κακής καλοκαιρινής μανιταροχρονιάς.
Μια αντίστοιχη κακή καλοκαιρινή περίοδος θυμάμαι ότι υπήρξε και πάλι κάπου στη δεκαετία του 1990, όπου ξέμεινα ακόμη και από ξερά μανιτάρια της προηγούμενης καλής χρονιάς, καθόσον νωρίς την άνοιξη μοιράστηκαν σε φίλους εν όψει της καλοκαιρινής σεζόν. Το ότι και φέτος μοιράστηκαν όλα τα αποξηραμένα στους μακρινούς φίλους απλά ενισχύει τη δύναμη της στατιστικής που είναι αμείλικτη.
Δυο συνεχόμενες καλές χρονιές μανιταριών είναι δύσκολο να εμφανιστούν και η χρονιά του 2014 ήταν τόσο πλούσια, που θα περάσουν μάλλον πολλά χρόνια για να επαναληφθεί.
ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΤΣΕΛΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΤΣΕΛΑΣhttp://www.ethnos.gr/entheta.asp%3Fcatid%3D23386%26subid%3D2%26pubid%3D64212120

Παρασκευή 17 Ιουλίου 2015

Η Κριτική Σκέψη απέναντι στη Λερναία Ύδρα του καπιταλισμού

Η Κριτική Σκέψη απέναντι στη Λερναία Ύδρα του καπιταλισμού

07Liges_fotografies_apo_oaxaca...
Ομιλία του Τζον Χόλογουεϊ στο ζαπατιστικό συνέδριο Η Κριτική Σκέψη απέναντι στη Λερναία Ύδρα του καπιταλισμού, CIDECI-Unitierra, Σαν Κριστόμπαλ, Τσιάπας, Μεξικό (3-9 Μαΐου 2015)

Είναι τιμή και χαρά να βρίσκομαι εδώ. Νιώθω πως θέλω να χορέψω, αλλά δεν θα το κάνω, θα επικεντρωθώ σε αυτό που μας ζήτησαν. Θα μιλήσω για την κριτική σκέψη και θα εξηγήσω πώς μπορούμε να σκοτώσουμε τη λερναία ύδρα του καπιταλισμού. Γι’ αυτό πρόκειται: μιλάμε για λερναία ύδρα όχι για να νιώσουμε τρόμο, αλλά για να σκεφτούμε πώς θα τη νικήσουμε. Ο μύθος της λερναίας ύδρας είχε ευτυχισμένο τέλος. Αντίστοιχα, κι εμείς πρέπει να φτάσουμε σε ένα αίσιο τέλος. Κριτική σκέψη θεωρώ όχι τη σκέψη της καταστροφής, αλλά εκείνη που ψάχνει την ελπίδα σε έναν κόσμο όπου μοιάζει να μην υπάρχει ελπίδα. Κριτική σκέψη είναι αυτή που ανοίγει το κλειστό και ταρακουνάει το σταθερό. Είναι η προσπάθεια να κατανοήσουμε την καταιγίδα αλλά και κάτι παραπάνω, να καταλάβουμε ότι στο κέντρο της καταιγίδας υπάρχει κάτι που μας ανοίγει δρόμους προς άλλους κόσμους.
Η καταιγίδα έρχεται, ή καλύτερα βρίσκεται ήδη εδώ και συνεχώς δυναμώνει. Έχουμε ένα όνομα για την καταιγίδα που είναι εδώ: Αγιοτσινάπα[1]. Η Αγιοτσινάπα ως φρίκη αλλά και ως σύμβολο πολλών άλλων φρικαλεοτήτων, η Αγιοτσινάπα ως συμπυκνωμένη έκφραση του Δ’ παγκοσμίου πολέμου[2].
Από πού έρχεται η καταιγίδα; Όχι από τους πολιτικούς – αυτοί είναι απλώς οι εκτελεστές της καταιγίδας. Ούτε από τον ιμπεριαλισμό, αφού δεν είναι παράγωγο των κρατών, oύτε καν των πιο ισχυρών. Η καταιγίδα προέρχεται από τη μορφή με την οποία είναι οργανωμένη η κοινωνία. Είναι έκφραση της απόγνωσης, της ευθραυστότητας και της αδυναμίας μιας μορφής κοινωνικής οργάνωσης που ξεπέρασε πλέον την ημερομηνία λήξης της, είναι έκφραση της καπιταλιστικής κρίσης. Το κεφάλαιο είναι από μόνο του μια συνεχής επίθεση. Μας λέει καθημερινά: «Πρέπει να βάλεις σε συγκεκριμένο καλούπι αυτό που κάνεις. Η μόνη έγκυρη δραστηριότητα σε αυτή την κοινωνία είναι αυτή που στηρίζει την εξάπλωση της κερδοφορίας του κεφαλαίου».
Η επίθεση του κεφαλαίου έχει μια δυναμική. Για να επιβιώσει, πρέπει να υποτάσσει τη δική μας δραστηριότητα στη λογική του κέρδους, κάθε μέρα και πιο εντατικά: «Σήμερα πρέπει να δουλέψεις πιο γρήγορα από χθες, σήμερα πρέπει να σκύψεις το κεφάλι περισσότερο από χθες».
Αυτό ήδη μας δηλώνει την αδυναμία του κεφαλαίου. Το κεφάλαιο εξαρτάται από εμάς, από το αν θέλουμε ή αν μπορούμε να αποδεχτούμε αυτό που μας επιβάλλει. Εάν πούμε «Συγνώμη, αλλά σήμερα θα καλλιεργήσω το χωράφι μου» ή «Σήμερα θα παίξω με τα παιδιά μου» ή «Σήμερα θα κάνω κάτι που έχει νόημα για μένα» ή απλώς «Όχι, δεν θα υποκύψουμε», τότε το κεφάλαιο δεν μπορεί να αντλήσει το απαιτούμενο κέρδος, το ποσοστό κέρδους πέφτει και το κεφάλαιο περιέρχεται σε κρίση. Με άλλα λόγια, εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου, η δική μας άρνηση υποταγής, η δική μας αξιοπρέπεια και ανθρωπιά. Εμείς, ως κρίση του κεφαλαίου, ως υποκείμενα αξιοπρέπειας και όχι ως θύματα, είμαστε η ελπίδα που ψάχνει η κριτική σκέψη. Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου και είμαστε περήφανοι που αποτελούμε την κρίση ενός συστήματος που μας σκοτώνει.
Αυτή η κατάσταση προκαλεί απόγνωση στο κεφάλαιο, το οποίο αναζητά όλες τις πιθανές μεθόδους για να επιβάλει την υποταγή που χρειάζεται: τον αυταρχισμό, τη βία, τις εργασιακές και εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Εισάγει, επίσης, ένα παιχνίδι, μια φαντασία· αν δεν μπορούμε να αντλήσουμε το απαιτούμενο κέρδος, θα προσποιηθούμε ότι υπάρχει, θα φτιάξουμε τη χρηματική αναπαράσταση μιας αξίας που δεν έχει παραχθεί, θα επεκτείνουμε το χρέος για να επιβιώσουμε και, ταυτόχρονα, θα το χρησιμοποιήσουμε ώστε να επιβάλουμε την απαιτούμενη πειθαρχία. Η επέκταση του χρέους είναι επέκταση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και αποτελεί έκφραση της βίαιης αδυναμίας του. Ωστόσο, αυξάνει την αστάθειά του και, επιπλέον, δεν κατορθώνει να επιβάλει την απαιτούμενη πειθαρχία. Οι κίνδυνοι για το κεφάλαιο από την πλασματική επέκταση είναι σαφείς με την κατάρρευση του 2008, ενώ γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές ότι η μοναδική διέξοδος για το κεφάλαιο είναι μέσω του αυταρχισμού: όλη η διαπραγμάτευση για το ελληνικό χρέος μάς δείχνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για έναν πιο ήπιο καπιταλισμό, ο μόνος δρόμος για το κεφάλαιο είναι αυτός της λιτότητας και της βίας. Αυτή είναι η καταιγίδα που που έρχεται, η καταιγίδα είναι ήδη εδώ.
Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου, εμείς που λέμε «Όχι», εμείς που λέμε «Αρκετά με τον καπιταλισμό!», εμείς που λέμε ότι είναι ώρα να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο, ότι πρέπει να δημιουργήσουμε μια άλλη μορφή ζωής. Το κεφάλαιο εξαρτάται από εμάς, επειδή αν σταματήσουμε να παράγουμε κέρδος (υπεραξία) με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, τότε το κεφάλαιο θα σταματήσει να υπάρχει. Εμείς δημιουργούμε το κεφάλαιο, και αν αυτό βρίσκεται σε κρίση, είναι επειδή δεν παράγουμε το κέρδος που είναι απαραίτητο για την επιβίωσή του. Γι’ αυτόν το λόγο μας επιτίθενται με τόσο βίαιο τρόπο.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση έχουμε, στην πραγματικότητα, δύο επιλογές αγώνα. Μπορούμε να πούμε «Ναι, συμφωνώ, ας συνεχίσουμε να παράγουμε κεφάλαιο και να στηρίζουμε την κεφαλαιοκρατική συσσώρευση, αλλά θέλουμε καλύτερες συνθήκες ζωής για όλους». Αυτή είναι η επιλογή των κυβερνήσεων και των κομμάτων της Αριστεράς: του ΣΥΡΙΖΑ, του Podemos, των κυβερνήσεων στη Βενεζουέλα και τη Βολιβία. Το πρόβλημα είναι ότι, ακόμη κι αν μπορούσαν να βελτιώσουν ορισμένες πτυχές των συνθηκών ζωής, υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα για έναν ηπιότερο καπιταλισμό εξαιτίας της ίδιας της απόγνωσης του κεφαλαίου.
Η άλλη επιλογή είναι να πούμε «Άντε γεια, κεφάλαιο. Φύγε, θα βρούμε άλλους τρόπους να σχετιζόμαστε μεταξύ μας και με μη ανθρώπινες μορφές ζωής, θα βρούμε άλλους τρόπους να ζούμε, που δεν καθορίζονται από το χρήμα και την επιδίωξη του κέρδους αλλά από τις δικές μας συλλογικές αποφάσεις».
Εδώ, σε αυτό το σεμινάριο βρισκόμαστε στο επίκεντρο της δεύτερης επιλογής. Το σημείο συνάντησης ανάμεσα σε ζαπατίστας, Κούρδους, χιλιάδες κινήματα είναι ότι απωθούμε τον καπιταλισμό προσπαθώντας να δημιουργήσουμε κάτι διαφορετικό. Όλες και όλοι λέμε «Φτάνει, κεφάλαιο, η εποχή σου πέρασε, φύγε, δημιουργούμε κάτι καινούργιο». Το εκφράζουμε με πολλούς διαφορετικούς τρόπους: με το να ανοίγουμε ρωγμές στον τοίχο του κεφαλαίου και να προκαλούμε τη σύγκλισή τους, με το να δημιουργούμε το κοινό, να κομμουνιστικοποιούμε, να είμαστε το κίνημα του πράττειν ενάντια στην εργασία, το κίνημα της αξίας χρήσης ενάντια στην ανταλλακτική αξία, το κίνημα της αξιοπρέπειας ενάντια σε έναν κόσμο βασισμένο στην ταπείνωση. Δεν έχει μεγάλη σημασία με ποιον τρόπο το εκφράζουμε – το σημαντικό είναι ότι δημιουργούμε εδώ και τώρα έναν κόσμο πολλών κόσμων.
Αλλά, έχουμε αρκετή δύναμη; Έχουμε δύναμη ικανή ώστε να πούμε ότι δεν μας ενδιαφέρει η καπιταλιστική επένδυση και η καπιταλιστική απασχόληση; Έχουμε δύναμη να απωθήσουμε εντελώς τη σημερινή μας εξάρτηση από το κεφάλαιο για επιβίωση; Έχουμε τη δύναμη να πούμε το οριστικό αντίο στο κεφάλαιο;
Πιθανώς δεν την έχουμε, για την ώρα. Πολλοί από όσους βρισκόμαστε εδώ παίρνουμε μισθό ή υποτροφία που προέρχεται από τη συσσώρευση του κεφαλαίου ή, αν όχι, θα αρχίσουμε την επόμενη εβδομάδα να ψάχνουμε για καπιταλιστική εργασία. Η άρνησή μας προς το κεφάλαιο είναι μια άρνηση σχιζοφρενική: θέλουμε να πούμε ένα κατηγορηματικό αντίο και δεν μπορούμε ή δυσκολευόμαστε πολύ. Δεν υπάρχει καθαρότητα σε αυτό τον αγώνα. Η πάλη για να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο είναι επίσης μια πάλη ενάντια στη δική μας εξάρτηση από το κεφάλαιο. Είναι, δηλαδή, μια πάλη για να χειραφετήσουμε τις δικές μας δημιουργικές ικανότητες, τη δική μας δύναμη να παράγουμε, τις δικές μας παραγωγικές δυνάμεις.
Σε αυτή τη θέση βρισκόμαστε, γι’ αυτό ήρθαμε εδώ. Είναι ανάγκη να οργανωθούμε, φυσικά· όχι όμως να δημιουργήσουμε μια οργάνωση με Ο κεφαλαίο, αλλά να οργανωθούμε με πολλαπλούς τρόπους, για να ζήσουμε από τώρα τους κόσμους που θέλουμε να δημιουργήσουμε.
Το πρωί οι εξεγερμένοι υποδιοικητές μας ζήτησαν να παραθέσουμε κάποιες προκλητικές ιδέες. Υποθέτω πως η ομιλία μου μπορεί να συνοψιστεί σε τρεις θεωρητικές προκλήσεις:
1) Κριτική σκέψη δεν είναι εκείνη που μιλάει για την καταστροφή, αλλά η σκέψη που αναζητά την ελπίδα μέσα στην καταστροφή.
2) Εμείς είμαστε η κρίση του κεφαλαίου και νιώθουμε περήφανοι γι’ αυτό. Όλη η σκέψη σχετικά με την καταιγίδα ξεκινά από αυτό το σημείο.
3) Ο μόνος τρόπος για να νικήσουμε τη λερναία ύδρα είναι να σταματήσουμε να παράγουμε κεφάλαιο και να ασχοληθούμε με τη δημιουργία άλλων κόσμων, που δεν βασίζονται στο χρήμα και το κέρδος, αλλά στην αξιοπρέπεια και την αυτοδιάθεση.
Ακούγεται εύκολο, αλλά ξέρουμε πως δεν είναι. Επομένως, πώς συνεχίζουμε; Πώς προχωράμε; Ρωτώντας, φυσικά. Να ρωτάμε, να αγκαλιαζόμαστε, να οργανωνόμαστε.
[1] (Σ.τ.Μ.) Πόλη στο Γκερέρο του Μεξικού. Η πορεία διαμαρτυρίας των φοιτητών της παιδαγωγικής σχολής της Αγιοτσινάπα στις 26-09-2015 κατέληξε στη βίαιη καταστολή και εξαφάνιση 43 φοιτητών από τις αστυνομικές δυνάμεις.
[2] (Σ.τ.Μ.) Οι ζαπατίστας έχουν αναφερθεί επανειλημμένα στον τέταρτο παγκόσμιο πόλεμοhttp://www.respublica.gr/2015/06/column/holloway/

Πέμπτη 2 Ιουλίου 2015

Για το δημοψήφισμα, τον τηλεοπτικό λαό και το κίνημα των ΑΤΜ

Για το δημοψήφισμα, τον τηλεοπτικό λαό και το κίνημα των ΑΤΜ

Γράφουν οι Αθανάσιος Γεωργιλάς και Νικόλας Γκίμπης
Το ρολόι της πολιτικής δεν κυλά ποτέ με τον ίδιο χρόνο. Άλλοτε οι δείκτες του γυρνάνε τόσο αργά ώστε δίνουν την αίσθηση μιας ανυπόφορης στασιμότητας. Άλλοτε γυρνάνε πίσω και τότε είναι που η ιστορία γράφει τις πιο βάρβαρες σελίδες της και άλλοτε, όπως τώρα, τα γεγονότα χλευάζουν οποιαδήποτε προσπάθεια επιχειρεί να τα δαμάσει και να τα αναλύσει.
Το τι, ποιος και γιατί το έκανε θα αφήσουμε τον χρόνο να το αποκαλύψει. Επειδή όμως οι εξελίξεις απαιτούν από όλους μας να αναλάβουμε δράση και καθαρή στάση απέναντι τους, γράφουμε γιατί θέλουμε να επισημάνουμε πως από εδώ και πέρα οφείλουμε όλοι να κατανοήσουμε αυτό που έφτασε στο τέλος του και το νέο που πρέπει να αναδυθεί.

sculpture-18142_1920
§
Δεν είναι το δημοψήφισμα που προκαλεί πτωχευτικό γεγονός στη χώρα, αλλά είναι η πτώχευση που έφερε ante portas το δημοψήφισμα ως έξοδο διαφυγής από τις ευθύνες της κυβέρνησης.
§
Επί της αρχής, τα δημοψηφίσματα είναι σημαντικά εργαλεία άμεσης δημοκρατίας και ως τέτοια τα αντιλαμβανόμαστε. Όμως, αναγνωρίζουμε πως μπορούν κάλλιστα από μοχλοί κρίσης και υπέρβασης του αντιπροσωπευτικού κοινοβουλευτισμού να μετατραπούν σε σωτήρες του, όταν τα πράγματα φτάσουν σε αδιέξοδο για τον πρώτο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα δημοψηφίσματα χρησιμοποιούνται ως θεραπευτικές οδοί για ένα αναίμακτο coup d’état της εξουσίας. Όπως και στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου ο κος Τσίπρας παίζει τη λύρα του όχι για να χορέψει πεντοζάλη τις αγορές αλλά την ελληνική κοινωνία.
§
Τα δημοψηφίσματα προϋποθέτουν πολιτικά σώματα τα οποία αποφασίζουν και υλοποιούν τα ίδια τις αποφάσεις τους. Το παρόν δημοψήφισμα είναι μέχρι στιγμής δεσμευτικού χαρακτήρα μόνο στη μισή του περίπτωση («ΝΑΙ»), στην άλλη περίπτωση («ΟΧΙ») καλύπτεται από ένα πέπλο «δημιουργικής ασάφειας». Με πυθικούς χρησμούς όμως είναι αδύνατο να συγκροτηθεί μια, έστω και εφήμερη, δημόσια σφαίρα διαβούλευσης. Η ασάφεια αυτή μοναδικό σκοπό έχει να υφαρπάξει την δίκαιη και συναισθηματική απόρριψη του «ΝΑΙ» από το πολιτικό σώμα σε ένα «ΟΧΙ» που ερμηνεύει κατά όπως την βολεύει η κυβέρνηση.
§
Το συγκεκριμένο δημοψήφισμα διαφημίζεται γενικώς και αορίστως ως δυνατότητα να ανοίξει το πεδίο του δημοσίου διαλόγου και της πραγματικής πολιτικής. Πιθανολογούμε πως η έκβασή του μάλλον το ακριβώς αντίθετο θα σημάνει. Σε περίπτωση επικράτησης του «ΝΑΙ», οι Θεσμοί επιτέλους θα βρουν σ’ αυτό το δημοψήφισμα ένα ισχυρό όπλο λαϊκής νομιμοποίησης που τόσο καιρό τους έλειπε ώστε να δικαιολογήσουν την ατζέντα τους, θα πάψουν να είναι διορισμένοι τεχνοκράτες και ο ίδιος ο λαός μέσω της ψήφου του θα τους κηρύξει επίσημους πολιτικούς εκπροσώπους της διαχείρισης του ΑΕΠ και της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων. Στην περίπτωση δε του «ΟΧΙ» δίνεται επίσης λευκή επιταγή στην κυβέρνηση να συνεχίσει τους παρασκηνιακούς ερασιτεχνισμούς και ό,τι δεν κατάφερε να της δώσει επί 4 μήνες η λαϊκή εντολή των εκλογών για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, ως δια μαγείας θα της το δώσει η λαϊκή εντολή του δημοψηφίσματος.
§
Κατανοούμε γιατί η κυβέρνηση επιλέγει να μεταθέσει την ευθύνη των δικών της διπλωματικών και πολιτικών αποτυχιών στον λαό. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί η ΕΕ επιθυμεί την αυτόδιάλυση της. Αν μία χώρα εντός ευρωζώνης πτωχεύσει, αυτό ισοδυναμεί και με την αποτυχία του οράματος της νομισματικής και οικονομικής ένωσης. Και η βαρβαρότητα ενός πιθανολογούμενου περάσματος από την ομοσπονδιακή ενοποίηση της ΕΕ στον κατακερματισμό και την τόνωση του διακρατικού μίσους, κυρίως θα οφείλεται στην υπεροψία των ισχυρών κρατών-μελών και θα επιβεβαιώσει τη διπλοπροσωπία τους.
§
Ο μόνος λόγος που εξηγεί με κάποια λογική βάση αυτήν την αδιαλλαξία δεν είναι οι τεχνο-οικονομικές διαφοροποιήσεις που προέκυψαν στις διαπραγματεύσεις, αλλά το ιδεολογηπτικό σύμπλεγμα του «όλα ή τίποτα». Υπ’ αυτό το πρίσμα ακόμα και μια σοσιαλδημοκρατική μεταρρύθμιση της οικονομίας φαντάζει αδιανόητη. Μπροστά στην αριθμητική ορθοδοξία και τον πραγματίστικο αντικειμενισμό καμιά εναλλακτική ηθικο-πολιτική πρόταση δεν είναι ανεκτή. Η ΕΕ τρίζει τα δόντια του ολοκληρωτισμού στα μούτρα της Ελλάδας.
§
Όσο δε για την ελληνική κοινωνία, αυτή η μονομαχία μεταξύ hard αντικειμενισμού εναντίον light σοσιαλδημοκρατίας την αφορά όσο αφορά και το πρόβατο αναφορικά με το αν θα το κατασπαράξει ο λύκος ή αν θα το σφάξει ο χασάπης.
§
Το ίδιο ακριβώς συμπέρασμα αποπνέει και το δίλημμα του δημοψηφίσματος. Το μπρος γκρεμός («ΝΑΙ») και πίσω ρέμα («ΟΧΙ») καταλήγουν εξίσου στο ίδιο χαντάκι την χώρα.
§
Η ένδεια, η σαστιμάρα και η, για ακόμη μια φορά, κριτική υποστήριξη με τις οποίες αντιμετωπίζουν το αποπλανητικό δημοψήφισμα η Αριστερά και η μαρξιστική διανόηση δείχνουν το πόσο πατούσε στην πραγματικότητα και ο προηγούμενος ριζοσπαστικός λόγος τους. Στην καλύτερη των περιπτώσεων τα αριστερά επιχειρήματα αντιγράφουν τον λόγο του Άδωνη αφού τώρα ανακαλύπτουν πως είναι ανέφικτη η πολιτική και «μένουμε στο ευρώ» και «σκίζουμε τα μνημόνια». Πέρα από ένα αδιανόητο «ΝΑΙ» το οποίο εμπεδώνεται με τη μορφή χωρικής γενοκτονίας, το «ΟΧΙ» επιχειρηματολογεί μεταξύ ενός «διπλωματικού χαρτιού» και «πολιτικού ρίσκου». Τα παραπάνω υποδηλώνουν παντελή απουσία πολιτικής σκέψης και θέλησης για μια οποιαδήποτε πραγματική «αντι – ΝΑΙ» επιλογή.
§
Με λαό θεατή στα γεγονότα το δημοψήφισμα δεν μπορεί παρά να έχει το ειδικό βάρος μιας δημοσκόπησης.
§
Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις του λαού είναι απογοητευτικές και σε κανένα βαθμό δεν μπορούν, ούτε κατά διάνοια, να αντικατοπτρίσουν την πολιτική κρισιμότητα της κατάστασης. Στο ένα άκρο του φάσματος βλέπουμε έναν επικοινωνιακό βομβαρδισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπέρ της μιας ή της άλλης πρότασης, ο οποίος κορυφώνεται με συλλαλητήρια που περισσότερο θυμίζουν τουριστικές φιέστες σε κάποιο εξωτικό νησί ή πανηγυρισμούς κάποιας νίκης της Εθνικής Ελλάδος, παρά με κοινωνικές δυνάμεις που είναι έτοιμες να επωμιστούν τα βάρη όλων αυτών που ζητούν και διεκδικούν. Στο άλλο άκρο του φάσματος βλέπουμε να επιτελείται ένα άναρχο «από τα κάτω» bank run μέσα στον πανικό, μια ατομικιστική αναδίπλωση δίχως ίχνος πραγματικής αλληλεγγύης του ενός για τον άλλον σε τούτες τις δύσκολες ώρες και ένας διάχυτος αλληλοσπαραγμός.
§
Η κοινωνική σύγχυση, που ευνοείται ακόμη περισσότερο απ’ την queer στάση της κυβέρνησης, δείχνει μια αντίδραση όπου τα θέλουμε όλα χωρίς την παραμικρή θυσία και χωρίς ψεγάδι συνείδησης του ηθικού χρέους που καλούμαστε να αναλάβουμε: και με το ευρώ κάτω απ’ το μαξιλάρι ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού αλλά και με δυνατό εγχώριο τραπεζικό σύστημα, και στην ευρωζώνη αλλά και χωρίς μνημονιακά μέτρα και δημοσιονομική πειθάρχηση, και αυτοδύναμη εκσυγχρονισμένη ευρωπαϊκή χώρα αλλά και νεοαποικία χρέους, και στο club των δυνατών αλλά και φορολογική κόλαση. Όμως, αργά ή γρήγορα θα πρέπει να κατανοήσουμε πως όλα αυτά μαζί απλά δεν γίνονται και πως πολιτική σημαίνει ακριβώς εκείνες τις κρίσιμες στιγμές που δεν γίνεται να βρεθεί ποσοτική ισοδυναμία για την ανθρώπινη υπόσταση και την ποιότητα της ζωής που διάγουμε, πως, στο τέλος, δεν «είναι όλα σχετικά», αλλά χρειάζεται χωρίς δισταγμούς και αναλογιζόμενοι τη σημασία των αποφάσεών μας να επιλέξουμε κυριολεκτικά μεταξύ «άσπρου» ή «μαύρου».
§
Τα κοινωνικά κινήματα και όλοι όσοι επικαλούνται στα λόγια και στα συνέδρια την υπόθεση της ανθρώπινης χειραφέτησης βρίσκονται στον αυτόματο πιλότο. Ο ακρωτηριασμός της πολιτικής φαντασίας είναι πρόδηλος: likes, tweets, πορείες, συγκεντρώσεις, ανυπόγραφες ανακοινώσεις δίχως πραγματικά κανένα νόημα και δίχως κανέναν πραγματικό αντίκτυπο, μόνο και μόνο για να σέρνουν το πτώμα του παρελθόντος τους και να καλούν την κοινωνία στα μνημόσυνα των επερχόμενων ηττών. Κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, ελεύθεροι κοινωνικοί χώροι, αυτοδιαχειριζόμενα μέσα ενημέρωσης, εναλλακτικές πλατφόρμες επικοινωνίας, συλλογικές κουζίνες, αυτοδιευθυνόμενα εργοστάσια και αστικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις παίρνουν τη μορφή του δούρειου ίππου της κυβερνητικής εξουσίας κατά της κοινωνίας αντί να ανοιχτούν στην κοινωνία τώρα που βράζει το σίδερο και κολλάει το ατσάλι, αντί να καλέσουν συνελεύσεις κοινοτήτων και πολιτών για συντονισμό και αντιμετώπιση όλων των έκτακτων ζητημάτων, να καθησυχάσουν και να σταθούν δίπλα σε όλους αυτούς που είναι τα φυσικά πρόσωπα που έχουν κατακρεουργηθεί απ’ την κρίση και όχι κάποιο αφηρημένο επαναστατικό υποκείμενο, να αποδείξουν τις δυνάμεις τους και να νοηματοδοτήσουν με συγκεκριμένο τρόπο το «ΟΧΙ» που ζητούν κατά τ’ άλλα να υπερψηφιστεί.
§
Τα δημοψηφίσματα δεν είναι πανάκεια, ούτε ιερό τοτέμ για να μένουμε προσκολλημένοι λατρευτικά επάνω τους. Αυτό που η χώρα χρειάζεται είναι να αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι την αντί-οργάνωση της κοινωνικής ζωής, την επάρκεια στην τοπική οικονομία και τις δικές μας πολιτικές δομές λήψης αποφάσεων. Αυτά δεν αποτελούν πρελούδια ενός επαναστατικού μανιφέστου· είναι οι ελάχιστοι όροι επιβίωσης μιας κοινότητας ανθρώπων και όλα τα ανωτέρω ήταν οι μόνες ικανές και αναγκαίες συνθήκες ώστε να ορίσουνε και το νόημα του «ΝΑΙ» και του «ΟΧΙ» σε αυτό το δημοψήφισμα.
§
Στην παρούσα του μορφή το συγκεκριμένο δημοψήφισμα είναι ένα φιάσκο. Με το «ΝΑΙ» να συμβολίζει μια άνευ όρων παράδοση και την απόλυτη σήψη σε πολιτικό, οικονομικό, ηθικό και ψυχολογικό πεδίο για τις επόμενες δεκαετίες και το «ΟΧΙ» απλώς να επιτείνει το τηλεοπτικό σήριαλ της διαπραγμάτευσης μέχρι να φτάσει η κυβέρνηση σε μια συμφωνία ισοδύναμων εξοντωτικών μέτρων με αυτά που υπερασπίζεται το «ΝΑΙ», η μόνη υπεύθυνη πολιτικά στάση είναι αυτή της αποχής απ’ τις κάλπες. Απονομιμοποιούμε τη διαδικασία του εν λόγω δημοψηφίσματος, απονομιμοποιούμε κατ’ επέκταση την ίδια την ουσία της διαπραγμάτευσης, την καθιστούμε άχρηστη μέσω της αδιαφορίας μας προκειμένου να μπλοκάρουμε οποιονδήποτε διάλογο μεταξύ «Θεσμών» και κυβέρνησης εις το όνομα του ελληνικού λαού. Μόνο μέσω του ξεπεράσματος των υπαρχουσών αντιφάσεων που φέρουν ο τεχνοκρατικός και γραφειοκρατισμός σχεδιασμός των κοινωνικών σχέσεων και η παντελώς αποστασιοποιημένη πολιτική απ’ τις καθημερινές μας αγωνίες θα μπορέσουμε να κοιταχτούμε μεταξύ μας και να δούμε τι θα κάνουμε με τις ζωές μας, στο «εδώ και τώρα» και στο «από εδώ και στο εξής».
http://www.respublica.gr/2015/07/column/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BB%CE%B1%CF%8C/